Amsterdam, 29 maart
Van der Ende stelt veranderingen voor: 'De combi Makkelie - Dieperink kan niet'
Het niveau van de arbitrage in Nederland is niet toereikend en de basisprincipes van de VAR moeten op de schop. Dat is de mening van oud-topscheidsrechter Mario van der Ende, die zich in gesprek met VoetbalPrimeur hard maakt voor een aantal rigoureuze aanpassingen. "De belangen zijn simpelweg te groot."
Volgens Van der Ende zijn bekwame scheidsrechters van cruciaal belang. Niet alleen voor het in goede banen leiden van een wedstrijd, maar ook voor de competitie in zijn geheel. "Hoe beter de arbitrage, hoe beter het spel en hoe beter de spelers zich kunnen ontwikkelen", luidt zijn conclusie. "Daar profiteert dus ook de hele competitie van."
Dat de Nederlandse scheidsrechters en videoscheidsrechters dit seizoen meermaals in de fout gingen of een slechte indruk maakten, ziet Van der Ende met lede ogen aan. Hij wijst onder anderen naar de onterecht afgekeurde treffer van PEC Zwolle bij RKC Waalwijk en het belabberde optreden van Dennis Higler tijdens Ajax - AZ.
De staat van de arbitrage in Nederland verdient dan ook extra aandacht, meent hij. "Arbitrage is, en dat is niet alleen in het voetbal, nog steeds een ondergeschikt item. En dat is onbegrijpelijk omdat het juist bijdraagt aan het niveau van de competitie." Het grootste probleem: het gros van de huidige lichting scheidsrechters voldoet niet aan de kwalitatieve standaarden die hij voor ogen heeft.
"Je ziet op dit moment dat het niveau van de Nederlandse arbitrage, mede door de manier van begeleiden en opleiden, heel mager is. Ik denk dan ook weleens: haal maar goede scheidsrechters uit het buitenland. Waarom niet? In andere landen gebeurt het ook. Ik weet niet wat zo'n scheidsrechter als Szymon Marciniak in Polen verdient? Die zou ik een paar keer per jaar laten invliegen."
'De VAR moet eindverantwoordelijk worden'
Niet alleen de scheidsrechters laten te wensen over, ook de manier waarop de VAR wordt ingezet, moet volgens Van der Ende op de schop. "Als het goed gebruikt wordt, dan is de VAR absoluut een zegen. Maar, dan moet het wel anders dan dat het nu gaat."
Van der Ende ziet een probleem in de huidige bezetting van de VAR-stoelen. "Nu wordt iedereen ingezet die in het betaald voetbal fluit. Dan denk ik: dan is de uniformiteit, net als op het veld, ver te zoeken. Ik denk dat je met een veel kleinere groep van bijvoorbeeld acht echte experts moet gaan werken."
Die kleinere groep moet aan twee voorwaarden voldoen. "Die moet ten eerste onafhankelijk zijn en geen persoonlijke binding hebben met de scheidsrechters." Als voorbeeld haalt Van der Ende de Europa League-wedstrijd Lazio – Viktoria Plzen aan. "Daar had Danny Makkelie de leiding, met Rob Dieperink als zijn VAR. Die combinatie, dat kan gewoon niet. Zij zijn coach en pupil van elkaar geweest."
Van der Ende vermoedt dat de persoonlijke relatie tussen Makkelie en Dieperink ervoor zorgde dat vroeg in het Europa League-duel een gele kaart niet in rood werd veranderd. "Ik denk dat negen van de tien VAR's bij dat moment wél hadden ingegrepen, maar dat gebeurde niet. En die teruggedraaide strafschop in Roemenië? Dat moeten ze nog maar eens uitleggen."
Bij veel scheidsrechters en videoscheidsrechters zijn de onderlinge banden dan ook te sterk, meent Van der Ende. "Die gasten kennen elkaar allemaal veel te goed."
De 'onafhankelijke VAR' moet daarnaast 'kundig' genoeg zijn, aldus Van der Ende. "Ze moeten een uitmuntende spelkennis én spelregelkennis hebben. Zolang je bij de KNVB nog steeds een zeventje mag halen op de spelregeltest... Dat moet gewoon een tien uit tien worden."
Naast een verandering in de bezetting, moet volgens de oud-arbiter ook de rol van de VAR tegen het licht worden gehouden. "Je moet de VAR eindverantwoordelijk maken, niet de arbiter op het veld. De VAR heeft de beschikking over de meeste informatie, de meeste beelden. Dat zou veel logischer zijn."
'Voer effectieve speeltijd in'
Van der Ende ziet nog een andere kans om het Nederlandse voetbal zuiverder en competitiever te maken: effectieve speeltijd. "Je zag bijvoorbeeld bij FC Twente – Feyenoord (2-6) dat de wedstrijd na ongeveer negentig minuten en veertig seconden al werd afgefloten. Ik begrijp niet hoe dat mogelijk is", aldus Van der Ende.
"Het spel heeft zeker een aantal minuten stilgelegen, want er werd acht keer gescoord en er werd volop gewisseld. In de extra minuten kan er altijd nog een doelpunt vallen en dat kan aan het einde van de rit een verschil op de ranglijst betekenen.
Volgens Van der Ende is er dus snel actie nodig om de Nederlandse arbitrage – en daarmee de Nederlandse competitie – te verbeteren. "De belangen zijn simpelweg te groot."
De aanbevelingen van Van der Ende
1. Maak de VAR eindverantwoordelijk.
2. Maak gebruik van een onafhankelijke VAR, zonder persoonlijke binding met scheidsrechters.
3. Geen dubbelfunctie. Je bent of scheidsrechter, of VAR.
4. Organiseer een hoogwaardige, specifieke VAR-opleiding voor een kleine groep experts.
5. Een gelijk aantal camera's in elk stadion, op dezelfde positities (zeker op doellijnen en het strafschopgebied).
6. Vertoon beelden op het scherm met uitleg van de situatie door de arbitrage.
7. Ploegen moeten één of twee mogelijkheden per helft krijgen om een challenge aan te vragen.
8. Zuivere speeltijd invoeren.
