Hilversum, 30 juli
Vanmiddag interviewde Mario Kirsten van der Kolk oud-Olympisch kampioene roeien in het All Sports Radio-programma 'Bloed, zweet en tranen'.
De uitzending beluisteren? Klik op de link:
 |
| Mario en Kirsten van der Kolk in de All Sports Radio- studio |
Hilversum, 18 juli
Deze bijdrage beluisteren? Klik de onderstaande link aan:
https://www.nporadio5.nl/fragmenten/adresonbekend/4c805a96-9d6c-4d9f-bb93-bc0de858fb92/2021-07-18-grijs-groen-scheidsrechters-mario-van-der-ende-en-jeroen-manschot
 |
| Mario in het NPO-gebouw te Hilversum |
Amsterdam, 13 juli
Voormalig topscheidsrechters Mario van der Ende en Dick Jol pleiten voor een verandering van de spelregels. Danny Makkelie en Björn Kuipers werden tijdens de halve finale en de finale van het EK in de weg gezeten door regelgeving. Achteraf werden ze bekritiseerd omdat hun beslissing niet teruggedraaid kon worden door de VAR.
Makkelie ging in de halve finale tussen Engeland en Denemarken in de fout met het veelbesproken penaltymoment rond Raheem Sterling, terwijl Jorginho in de finale aan rood ontsnapte na een charge op Jack Grealish. Achteraf ontstond er veel discussie over die momenten. De officiële regel luidt dat de VAR niet in mag grijpen als er enige vorm van contact is. Van der Ende en Jol willen dat die regel zo snel mogelijk aangepast wordt. De VAR moet volgens hen de eindverantwoordelijke worden, in plaats van de scheidsrechter.
"Ik heb dat vanaf het begin al gezegd: de VAR moet eindverantwoordelijk zijn", zegt Van der Ende tegen VoetbalPrimeur. "Een politieagent bekeurt een hardrijder en de rechter bepaalt vervolgens de straf. Ik vind dat dit hier ook moet. Dan krijg je geen afhankelijkheidsrelatie. Pol van Boekel (tijdens het EK actief als VAR, red.) is een paar keer naar het buitenland geweest met Kuipers. Dat is niet meer alleen een professionele band, ook een vriendschappelijke. Als VAR heb je zestien tot achttien camera's tot je beschikking, dus alle informatie is voor jou. Dit riekt naar onrechtvaardigheid."
De VAR heeft de afgelopen jaren aan geloofwaardigheid en populariteit ingeboet, maar dat kwam vooral door onduidelijkheid over de regelgeving: wanneer mag een VAR wel of niet ingrijpen? Van der Ende acht de VAR heilig, mits het systeem gebruikt wordt zoals het bedoeld is. "Ook op het EK was het niet altijd correct. De keren dat de scheidsrechters naar de kant zijn geroepen, hebben ze altijd het advies van de VAR overgenomen. En dat waren niet de minsten."
Ook de betere scheidsrechters hebben de VAR nodig, concludeert hij. "Het waarnemingsniveau van de scheidsrechter is gewoon niet waterdicht. Het gaat er nog steeds om dat het spel zo zuiver mogelijk wordt. Misschien dat ze daar in 2054 eens over gaan vergaderen", zegt Van der Ende met een cynische ondertoon. "Voetbal kan anno 2021 niet meer zonder de VAR, dus maak het dan eindverantwoordelijk."
Regelgeving zat Makkelie in de weg
De VAR mocht niet ingrijpen omdat Makkelie zelf contact waargenomen heeft. De regelgeving zat hem dus in de weg. "Ja, en dat is natuurlijk absurd. Daarom zeg ik: maak de VAR eindverantwoordelijk. Je moet ook zorgen dat de beste VARs actief zijn. Ook nu zien we dat het daaraan ontbreekt. In de Eredivisie is dat iedere week een discussie. Op het EK was een aantal VARs waarvan ik dacht: leuk dat je erbij bent, maar wat doe je hier? Je moet de beste VARs hebben, een kleine groep experts waardoor de uniformiteit groter wordt. Het is ja of nee, zo simpel is het."
Jol sluit zich bij Van der Ende aan. Ook hij ziet graag een aanpassing in de regels. "Het optreden van de VAR, zowel op het EK als nationaal, is heel onbevredigend. De regel dat de VAR niet mag reageren als de scheidsrechter contact heeft geconstateerd is natuurlijk te belachelijk voor woorden. De scheidsrechter heeft één waarneming, de VAR heeft er meerdere. Het is toch te gek voor woorden?"
Jol en Van der Ende pleiten daarnaast voor meer 'onafhankelijkheid': videoscheidsrechters die geen persoonlijke binding met de scheidsrechter hebben. Het valt ze op dat scheidsrechters ook privé goed met elkaar op kunnen schieten en dat zou afhankelijkheid en vooringenomenheid in de hand kunnen werken. "Ik zou als scheidsrechter geen landgenoot als VAR willen hebben, maar een neutrale", zegt Jol. "Ik wil geen 'vriendje' boven hebben zitten. Zet de beste VAR op de beste wedstrijden en geen 'vriendje'. En nationaal zie je videoscheidsrechters die in de hiërarchie lager staan. Die gaan Makkelie of Kuipers echt niet terug roepen. Dat moet je niet hebben."
"Het zijn momenten waarop de VAR de scheidsrechter moet dwingen: ga kijken, je zit niet goed", vervolgt Jol. "Ze gaan de regel nu waarschijnlijk aanpassen. Dat moet ook, want de belangen zijn ongelooflijk groot. Het is te klef, te pamperig, dat kan in principe niet. Het is topsport. Daar moet een onafhankelijk iemand zitten. Dan is er geen belangenverstrengeling en is het geen oude jongens krentenbrood. Ik heb gewoon liever afstand. Het is nu veel te knus en te gezellig. Vorige week zaten ze nog samen te barbecueën met de familie. Wat een knuffelaars, zeg. Die gaan elkaar niet de waarheid zeggen en aanpakken."
Van der Ende doet in zijn ogen noodzakelijke aanbevelingen voor het optimaliseren van de VAR. Hij ziet liever geen dubbelfunctie van VAR of scheidsrechter en wil een 'hoogwaardige, specifieke VAR-opleiding voor een kleine groep experts'. "Dat vergroot de kans op uniformiteit en verkleint de kans op willekeur. En we moeten afstappen van de werkwijze dat de VAR ook een actieve scheidsrechter moet zijn."
"Daarnaast moet er een gelijk aantal camera's in de stadions hangen, zeker op de doellijnen en op de lijnen van het strafschopgebied. Het moet ook allemaal een stuk sneller en geen marges meer van bijvoorbeeld tien centimeter", zegt Van der Ende, die bij VAR-momenten de beelden op het stadionscherm wil zien met uitleg van de scheidsrechter of vierde official. Ook zou hij ploegen de kans willen geven om zelf één of twee momenten per helft aan te vragen, zoals bij hockey en tennis al lange tijd gebruikelijk is. "En laten we ook een discussie voeren over zuivere speeltijd."
'UEFA mag zich achter de oren krabben'
Van der Ende is verder niet bepaald onder de indruk van het niveau van de scheidsrechters op dit EK. Hij kijkt kritisch naar de besluitvorming van de UEFA. "Het is ook dit toernooi weer gebleken dat het verschil tussen goed en de onderlaag veel te groot is. Een goede scheidsrechter laat het spel beter verlopen en de spelers beter functioneren, maar ik heb er te veel gezien van matig niveau. Als UEFA mag je je achter de oren krabben dat het verschil onderling zo enorm groot is als je achttien scheidsrechters uitnodigt."
"Ze willen ook zoveel mogelijk landen tevreden houden, dat is te gek voor woorden", vervolgt hij. "Toen ik een EK floot, waren het maar 31 wedstrijden. Ze hadden 25 scheidsrechters uitgenodigd om zoveel mogelijk landen tevreden te stellen. Die politiek is er nog steeds. Ik noem dat stenentijdperkdenken. Simon & Garfunkel hebben een liedje: 'Keep The Customer Satisfied'. In die context zoek ik het nog steeds. Bij grote organisaties als de UEFA, FIFA of de KNVB zitten traditionalisten, geen out-of-the-box-denkers."
Jol sluit zich daarbij aan. "Het is vriendjespolitiek, iedereen te vriend willen houden. Dat kan gewoon niet. Als straks drie Duitsers top fluiten, moet je die ook af kunnen vaardigen. Dat was dertig jaar geleden ook al zo, nu nog steeds. Het is zo klef. Het gaat niet meer om kwaliteit, maar om wie je kent."
(Tim van Duijn/VoetbalPrimeur)
Amsterdam, 8 juli
Vanmiddag verzorgde Mario een presentatie / teamworksessie
voor The Walt Disney Company Benelux.
Rotterdam, 7 juli
Vandaag werd Mario door het Algemeen Dagblad geïnterviewd over de arbitrage op het EK. Dit eerste item bekijken?
Klik de link: https://www.ad.nl/video/serie/ek-2020-1911/productie/mario-vd-ende-goed-toernooi-makkelie-maar-niet-foutloos-236882
Amsterdam, 5 juli
PREMIUM
Het beste van De Telegraaf
AMSTERDAM - Het zijn historische dagen voor de Nederlandse arbitrage.
Met de aanstelling van Danny Makkelie voor de halve finale tussen Denemarken en Engeland en de toewijzing van de EK-finale aan Björn Kuipers, blaast Nederland een stevig partijtje mee in de scheidsrechterswereld.
Kuipers is zelfs de eerste Nederlandse scheidsrechter ooit, die de finale van een EK gaat fluiten. „Dat is zeker een felicitatie waard”, aldus oud-scheidsrechter Mario van der Ende, die zelf op drie grote toernooien actief was. „Ik heb van meet af aan gezegd, dat ze in de kopgroep zitten. Links en rechts viel er wel wat op aan te merken, maar over de hele linie bezien hebben ze een goed toernooi gefloten.”
Beloning
Waar op het EK van 2004 en de WK’s van 2006 en 2010 geen enkele Nederlandse scheidsrechter actief was, daar is de situatie nu veel rooskleuriger. „Maar het beeld dat de Nederlandse arbitrage vroeger zoveel slechter was, is onterecht”, vindt Van Egmond. „De UEFA heeft 54 aangesloten landen en er zijn tien à twaalf landen die de scheidsrechters leveren. De spoeling is dun en dan kun je er ook een keer niet bij zitten. Maar dat doet allemaal niets af aan de prestaties, die Björn en Danny geleverd hebben.”
De factor geluk speelt ook voor scheidsrechters een rol, memoreert Van der Ende. „Het is voor Kuipers en Makkelie natuurlijk prettig geweest, dat Nederland door het ijs is gezakt. Je ziet dat enkele concurrenten zijn afgevallen, doordat ze uit een land komen, dat nog in het toernooi zit. Wat dat betreft leven ze bij de UEFA nog in het stenen tijdperk. Op de Olympische Spelen van 2010 werd de ijshockeyfinale tussen Canada en de Verenigde Staten gefloten door drie Canadezen, omdat zij de beste scheidsrechters waren. Daar heeft niemand ooit een probleem van gemaakt, maar bij de UEFA blijft een scheidsrechter afhankelijk van de prestaties van het nationale elftal, terwijl ze daar niet een land vertegenwoordigen maar de UEFA. Wat dat betreft gaat het er in sporten als ijshockey, honkbal en basketbal professioneler aan toe.”
Schoonheidsfoutjes
Over het algemene niveau van de arbitrage op EURO 2020 is Van der Ende positief. „Ik vind dat er weinig negatieve uitschieters zijn geweest. Maar het verschil tussen de kopgroep, waartoe Kuipers en Makkelie behoren, en een aantal andere scheidsrechters, zoals de scheidsrechters uit Israël en Frankrijk was wel te groot. Wat dat betreft mag de UEFA zich wel achter de oren krabben. Daar zitten ze nog te veel in de Simon and Garfunkel-modus. Keep the customer satisfied is een bekend nummer van hen. Houd de klant tevreden. Er zijn nog te veel scheidsrechters die worden uitgenodigd om een politieke reden. Als de nummer drie of vier van Spanje beter is dan moet je die gewoon uitnodigen.”
Van der Ende is ook heel positief over de manier waarop de VAR is ingezet. „Dat is echt een goede toevoeging geweest. Het viel me op, dat elke scheidsrechter die naar de kant is geroepen het advies ook heeft opgevolgd. Dat is een groot verschil met de Nederlandse situatie, waar de scheidsrechters vaak met een gezicht als een oorwurm naar de kant lopen en uitstralen ’waar bemoeit die snotneus zich mee?’. Op het EK zitten scheidsrechters met een grote status achter de beeldschermen en je ziet dat dat heel goed werkt.”
Van Egmond hoopt dat de in het oog springende prestaties van Kuipers en Makkelie zorgen voor een groter enthousiasme onder de jeugd om ook te gaan fluiten. „Het zou mooi zijn als jonge jongens en meiden hierdoor geïnspireerd raken om ook te gaan fluiten. We zijn altijd bezig om nieuwe scheidsrechters te werven voor het amateurvoetbal, want er is een tekort, en het zou mooi zijn als dit voor een gunstig effect gaat zorgen.”
Van der Ende is daar minder optimistisch over. „We moeten het niet te groot maken. Natuurlijk is het een opsteker voor de Nederlandse arbitrage dat er twee scheidsrechters in de topgroep zitten en overeind blijven op een groot toernooi. Maar ik denk niet dat nu ineens 10.000 jongetjes ook gaan fluiten, omdat Björn Kuipers de EK-finale fluit. Dat effect lijkt me niet zo groot.”
„Voordat je zo’n effect misschien bereikt, zul je het scheidsrechter zijn eerst professioneler moeten maken. Nu wordt het fluiten door velen nog steeds gezien als een uit de hand gelopen hobby van een supermarkteigenaar en een politie-agent.”
Utrecht 6 juli
Ik ben op zich een voorstander van de VAR bij voetbal. Maar waardoor is het toch zo lastig om de VAR goed en duidelijk te laten functioneren? De beslissingen die de VAR neemt, lijken vaak weinig consequent. Terwijl je verwacht dat regels duidelijk en consistent zijn, zie je bij de VAR eerder dat bij toepassing van die regels er soms een grijs gebied is waarbij beslissingen de ene kant op kunnen vallen maar ook de andere kant. Ook de timing is verwarrend. Dat leidt tot onbegrip en soms ook boosheid bij spelers, trainers en publiek. Verder valt me op dat de ene keer de VAR wel aanwezig is en de andere keer de scheidsrechter het zonder moet stellen. In bijvoorbeeld ontwikkelingslanden is dat een financiële kwestie en snap ik dat, maar we zien ook bij belangrijke Europese wedstrijden dat de VAR er soms niet is. En waarom is dát dan het geval? Wat moet er volgens jou veranderen om de VAR beter te laten functioneren?
Beste Jacco,
Bedankt voor je vraag over het functioneren, of beter gezegd het (nog) niet functioneren van de VAR in het voetbal. Ik wil direct aangeven dat ik een groot voorstander ben van de VAR omdat dit fenomeen, mits goed gebruikt, de zuiverheid van het spel ten goede komt.
Jij stelt terecht dat je mag verwachten dat regels duidelijk en consequent zijn. Volgens mij zijn de voetbalspelregels ook duidelijk omschreven. Er staat bijvoorbeeld dat je een tegenstander op een onvoorzichtige, onbesuisde of gepaard gaande met buitensporige inzet niet mag aanvallen, bespringen, trappen of proberen te trappen, duwen, slaan of proberen te slaan, ten val brengen, duelleren, laten struikelen, vasthouden, bijten of blokkeren. En dan zijn er toch nog mensen die roepen dat voetbal een contactsport is.
Gebrek aan uniformiteit
Een groot probleem is dat er in het Nederlands betaald voetbal wat scheidsrechters rondlopen die de spelregels op een geheel individuele wijze interpreteren en lak hebben aan een broodnodige consequente en uniforme toepassing. Het lijkt er zelfs sterk op dat KNVB-verantwoordelijken hen niet durven te corrigeren omdat deze scheidsrechters op een sterke mate van mediasupport kunnen rekenen. Het gebrek aan uniformiteit vind je ook terug als scheidsrechters als VAR worden aangesteld en vormt zo een voedingsbron voor discussies.
Andere discussiebronnen zijn de voetbalpraatprogramma’s met vaak zelfbenoemde experts en wedstrijdcommentatoren met een geringe spelregelkennis. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat scheidsrechters daar toch door worden beïnvloed en hun gedrag hierop gaan aanpassen. Ik moet altijd achter mijn oren krabben als ik holle frasen voorbij hoor komen als: grijs gebied, die overtreding is te licht voor een strafschop gele of rode kaart, dat spelers zich wel heel gemakkelijk laten vallen, dat de scheidsrechter in de geest van de wedstrijd moet fluiten (wanneer begint die geest dan?) of dat de wedstrijd een wedstrijd moet worden (laat je in de eerste minuten dan maar wat pittige overtredingen onbestraft?).
Van de meeste scheidsrechters (zo’n 85%) is bekend dat zij leven in een wereld van feiten en concrete behoeften en de volgende kenmerken bezitten: ze zijn conservatief, traditioneel en zeker geen out of the box-denkers. Zij handelen reactief, zijn gebaat bij een goede structuur en organisatie maar zijn ook heel kwetsbaar als er onvoorziene processen plaatsvinden. En zij hebben een autoritaire op resultaat gerichte leiderschapsstijl, een sterk plichtsgevoel, zijn gebaat bij het krijgen van duidelijke informatie, kunnen het best worden begeleid en gecoacht op taakacceptie en zoeken vooral naar zekerheden en routines.
Momenteel ontbreken volgens mij nogal wat zekerheden met betrekking tot de juiste VAR-uitvoering en daarom pleit ik voor de volgende aanpassingen c.q. verbeterpunten:
1. Maak de VAR eindverantwoordelijk in plaats van de scheidsrechter. De VAR heeft de meeste informatie en kan situaties vanuit soms wel acht (!) invalshoeken bekijken. Zie het zoals het in onze rechtspraak gaat. Een politieagent houdt je aan als je een stevige overtreding begaat, de rechter bepaalt wat de straf wordt.
2. Zorg voor onafhankelijke VAR’s die geen persoonlijke binding hebben met de scheidsrechters. Ik vraag mij bijvoorbeeld af of VAR’s in het weekend 100% onbevooroordeeld zijn als zij de volgende week met de dienstdoende scheidsrechter drie, vier dagen op stap gaan naar een buitenlandse wedstrijd? En hoe vaak is het niet voorgekomen dat geroutineerde scheidsrechters zich ontstemd voelden als zij door een rookie op hun foute beslissingen werden gewezen.
3. Ontkoppel de dubbelfunctie van VAR en scheidsrechter. Het staat vast dat VAR en scheidsrechter twee totaal verschillende vakgebieden zijn.
4. Zorg voor een hoogwaardige, specifieke VAR-opleiding voor een kleine groep onafhankelijke experts met een uitmuntende spelregelkennis en specifieke spelkennis (dit vergroot de kans op uniformiteit en verkleint de kans op willekeur) en stap af van het idee dat VAR’s actieve scheidsrechters moeten zijn.
5. Zorg voor een gelijk aantal camera’s in de stadions (op dezelfde posities, zeker op de doellijnen en de lijnen van het strafschopgebied) en voor een snellere uitvoering. Het hoort zo te zijn dat competities onder zoveel mogelijk dezelfde omstandigheden worden gespeeld.
6. Vertoon de beelden op een scherm in het stadion en laat desnoods de scheidrechter of vierde official de betreffende situatie kort en bondig uitleggen.
7. Als extra vangnet: geef teams per helft of per wedstrijd de mogelijkheid een VAR-moment aan te vragen.
Jacco, ik hoop dat ik jouw vraag voldoende heb beantwoord. Ik hoef jou als oud-topsporter niet te vertellen dat topsport gebaat is bij de beste arbitrage. Een besef dat bij NOC*NSF en een groot aantal sportbonden gezien de geringe aandacht die er aan arbitrage wordt besteed volgens mij nog niet helemaal is doorgedrongen. Best vreemd, omdat het spel en de spelers zich onder bekwame arbitrage juist beter kunnen ontwikkelen.
Met vriendelijke groet,
Mario van der Ende
Den Haag, 2 juli
Vandaag werkte Mario mee aan het internetprogramma Internationaal Voetbalnieuws. Deze uitzending bekijken?
Klik de volgende link aan:https://www.youtube.com/watch?v=BjyU_UvrUow
Amsterdam, 2 juli
Er waren weer genoeg discutabele momenten dit EK. Ze vormden een mooie test voor de Var, die debuteert op een groot toernooi.
