Amsterdam, 10 december
Ook Diego Maradona werd door scheids Jan Keizer (1940-2024) parmantig op zijn nummer gezet
De Volendamse arbiter Jan Keizer draaide twintig jaar mee in de top van het profvoetbal. ‘Ik was een autoriteit en daarbij een pedante scheidsrechter. Dat mag je heus wel zeggen, hoor!’
Thuis bij Jan Keizer, en later ook in zijn kamer in een Volendams verzorgingshuis, hing prominent aan de wand een foto van Italië-Argentinië. Het duel tussen de twee grootmachten op het WK van Mexico in 1986 betekende zijn onbetwiste hoogtepunt als scheidsrechter. Op de foto kijkt Keizer geconcentreerd toe hoe Diego Maradona drie tegenstanders van zich probeert af te schudden. Diezelfde Maradona was in die wedstrijd nog op Keizer afgestormd om te protesteren. Maar Pluisje kende de reputatie van Keizer niet. Met zijn parmantige wegwezen-gebaartje zette de Volendammer de wereldster op zijn nummer – kenmerkend voor zijn manier van leidinggeven. ‘Ik was een autoriteit en daarbij een pedante scheidsrechter. Dat mag je heus wel zeggen, hoor!’, zei hij in 2008 in De Telegraaf.
De bal van Italië-Argentinië nam hij mee naar de kleedkamer. Daar liet hij hem leeglopen om hem vervolgens in zijn koffer mee naar huis te nemen. De relikwie belandde bij neefje Simon, later bekend van het duo Nick & Simon. Hij kreeg de bal op zijn 8ste verjaardag plechtig overhandigd: ‘Hier. Maradona heeft er nog mee gespeeld.’ Een paar uur later al moest Simon bedremmeld tegen ome Jan vertellen dat hij de bal aan flarden had geschoten in de Volendamse straten.
Talent als scheidsrechter
Keizer groeide op als zoon van een sigarenboer, in een gezin van elf, waarin een jongere broer ook Jan heette. ‘Grote Jan’, zoals hij werd genoemd, was een matig getalenteerde keeper, maar bleek een talent als scheidsrechter, nadat de hoofdmeester hem had gevraagd om op het schoolvoetbaltoernooi te fluiten. Het was de opmaat naar een carrière in de wereldtop.
Oud-topscheidsrechter Mario van der Ende maakte Keizer mee in diens nadagen. ‘Als jonkies arriveerden we eens bij een centrale training, toen Jan op ons afkwam. ‘Heren, stropdas vergeten, zie ik?’ Zo was hij: tikkeltje formeel, maar altijd met een vleugje Volendamse humor. In zijn tijd was het allemaal wat hiërarchischer. Ik denk niet dat veel voetballers hem ooit Jan zullen hebben genoemd.’
Neutraliteit en het strikt naleven van de regels waren zijn belangrijkste waarden. ‘Daarin is hij altijd trouw aan zichzelf gebleven’, zegt Van der Ende. Mede daardoor kwam hij zelden in de problemen. Zoon Edwin kan zich maar één incident herinneren: een baksteen die thuis in Volendam door het raam vloog, omdat een Ajax-supporter boos was over een penalty voor Feyenoord. ‘In die tijd stond ons adres nog gewoon in het telefoonboek. Maar mijn vader reageerde broodnuchter. Die ruit kon zo weer hersteld worden, zei hij dan.’
Twintig jaar op topniveau
Na een carrière van twintig jaar, waarin hij de finale van het Olympisch voetbaltoernooi in 1984 voor 103 duizend toeschouwers floot en ook de Uefa Cup-finale tussen Espanyol en Bayer Leverkusen leidde, sloot hij in 1988 zijn carrière af met de wedstrijd FC Twente-FC Groningen. Dat gebeurde in stijl: nadat het publiek na afloop het veld had bestormd, greep Keizer een fan bij de kladden die Foeke Booy wilde schoppen. Hij hield de jongen net zo lang vast tot de politie was gearriveerd.
Daarna was Keizer een graag geziene gast bij amateurwedstrijden in Noord-Holland, waar hij graag over zijn avonturen vertelde. Bij een lezing van Van der Ende zat hij eens in het publiek. ‘Kwam hij van tevoren naar me toe, zei hij met van die pretoogjes: ‘Je gaat toch wel twee keer mijn naam noemen, hè?’’
Een paar jaar terug kreeg Jan Keizer de diagnose dementie. Aan de gevolgen van die ziekte overleed hij op 18 november, 84 jaar oud. Op de uitvaart lagen op zijn kist een gele en rode kaart. Bij het graf blies zijn zoon Johan af: het laatste fluitsignaal voor Jan Keizer.
